Bardača
Jezerski kompleks Bardača čini više jezera formiranih na prostoru ušća rijeke Vrbas u rijeku Savu, na lijevoj obali Vrbasa. Nalazi se na samom sjeveru Republike Srpske, u opštini Srbac. Močvarno-barski kompleks čine jezera, plavne površi, šume, nastanjene površine sa obradivim zemljištem, kao i rijeke Matura, Stublaja i Brzaja koje snabdjevaju čitav kompleks vodom. Ovi prirodni faktori stvorili su uslove za razvoj bogate močvarne flore i faune na površini od preko 3000 hektara.
Na značaj ovog područja ukazuje i obližnji arheološki lokalitet Donja Dolina koji predstavlja jedan od najznačajnijih praistorijskih lokaliteta u Bosni i Hercegovini. Austrougarska uprava nad našim prostorima prepoznala je privredni potencijal i pokrenula je uzgoj šaranske ribe.
Prostor Bardače predstavljao je stanište, mjesto gnježđenja, zimovanja, ishrane i zaklona od predatora za veliki broj ptica, što stalnih, što migracionih. Veliki broj biljnih vrsta i ptica imaju status ugroženosti i zaštićene su međunarodnim konvencijama. Kao rezultat ornitoloških studija gdje je registrovano preko 160 vrsta ptica na ovom kompleksu od strane Zavoda za zaštitu spomenika kulture BiH 1969. godine, Bardača je proglašena specijalnim rezervatom.
Početkom ovoga vijeke i novim istraživanjima, Bardača je proglašena Ramsarskim područjem i stavljena je na svjetsku listu zaštićenih močvarnih područja 2007. godine. Registrovano je preko 300 vrsta biljaka, 204 vrste ptica, 30 vrsta riba i 11 vrsta vodozemaca. Osim Bardače, u Bosni i Hercegovini, po ovom osnovu, zaštićeni su još Hutovo blato i Livanjsko polje.
Ni ovaj vid zaštite nije sačuvao Bardaču od devastacije. Neuspjela privatizacija i nezainteresovanost države doveli su do toga da se od 11 jezera čak 8 isuši i pretvori u oranice. Time je trajno uništen veći dio kompleksa zajedno sa florom i faunom. Iako je Bardača skoro u potpunosti devastirana, njena obnova je moguća.
Ovaj prirodni ambijent nudi sportsko-rekreativni turizam, ribolov, fotosafari, gastro ponudu, naučno-istraživački centar, likovno-ekološku koloniju, škole u prirodi, kamp naselje, đačke ekskurzije i slično. Na Bardači se održava najstarija likovna kolonija u Bosni i Hercegovini.
